ل ١٦ـی نیسانا ٢٠٢٤، زانکۆیا دهۆک ئێکەمین لوتکا چاندنێ یا چاڤەرێکری ل سەنتەرێ کۆنفرانسان رێکئێخست، کو هێمایێ پێشکەفتنەکا بەرچاڤە د بوارێ چاندنا هەرێمێدا. ب سەرپەرشتیا بەرێز مەسرور بارزانی، سەرۆکێ حکومەتا هەرێما کوردستانێ و ب هاریکاریا لایەنێن پەیوەندیدارێن کاریگەر ژ وانا ژی وەزارەتا چاندنێ و ژێدەرێن ئاڤێ ل هەرێما کوردستانێ و کۆمپانیا فارمەرس، لوتکێ کومەڵەیەکا بسپوران و دارێژەرانێت سیاسەتێ و ئەکادیمییان و سەرکردێن پیشەسازی کۆمڤەکرن بۆ گفتۆگۆکرنێ لسەر تەوەرێ "بەرەف چاندن و ژینگەهەكا بەردەوام".
لۆتکێ ب رێورەسمێن ڕێک و پێک دەستپێکر، کو پەیڤێن بخێرهاتنێ یێن د. داود سلێمان ئەتروشی، سەرۆکێ زانکویا دهۆک و بێگەرد تەڵەبانی، وەزیرا چاندنێ و ژێدەرێن ئاڤێ، و نوینەرا حکومەتا هەرێمێ هاتنە خواندن. پەیڤین وان رێبازا گفتوگۆیێن ڕۆژا وان دانا، جەخت لسەر گرنگیا سەرەکی یا پراکتیزا چاندنێن بەردەوامێن وان کر ژ کاتالیزکرنا گەشەیا ئابووری و بڕێڤەبرنا ژینگەهێ د ناوچێدا.
ل دویفدا، ئامادەبوویان گوهداریا پەیڤێن سەرەکی یێن ڕەوشەنبیر ژلایێ کەسایەتیێن دیارێن بوارێ چاندنێ كرن . كو لۆران جۆرنۆ، ژ وەزارەتا چاندنێ یا ئەمریکا و فیلیپ ئۆواکی دی جیۆرنۆ، داهێنەرێ بناڤودەنگێ تەکنۆلوجیا پوولیتەر ژ فرەنسا، دیتنێن كویر و دویر سەبارەت ب داهێنانێن چاندنێ و ڤەگوهاستنا تەکنەلۆژیا یێ پێشکێش کرن.
کارنامەیا لۆتکێ ژ زنجیرەکا پانێڵێن گفتوگۆیێن سەرنجڕاکێش پێکهاتبوو، کو هەرئێک ژ وانا لایەنێن گرنگێن گەشەپێدانا کشتوکاڵی و بەردەوامیدانێ پارچە پارچە کر. پانێڵ وەک "بەرهەمئینانا کشتوکاڵی، وەبەرئینان، ئێمناهی، و بازاڕکرن: هەڤڕکی و دەرفەت"، "ڕۆڵێ زانکۆیان، سیاسەت، و میدیا د باشترکرنا کشتوکاڵی یا بەردەوام دا"، "تەندروستی یا بەرهەمان و سلامەتی یا کشتوکاڵیا کیمیایی"، "پیشەسازی و هەڤڕکیێن پەلەوەر: نەخۆشی". ، بڕێڤەبرن و بازاڕکرن"، و "کێمی یا ئاڤێ و گۆهارتنا کەشوهەوای: کاریگەریی و چارەسەریی" پلاتفۆرمەك بۆ پسپۆڕان دابینکر بۆ گۆهارتنا بیرۆکێ، هاوبەشکرنا باشترین پراکتیزان، و گەڕیان لدویف چارەسەریان بۆ وێ هەڤڕکیا فشاردارا ڕووبەڕووی کەرتێ کشتوکاڵێ دبن.
و ڤەكرنا پێشانگەهەکا چاندنێ لۆتكە پتر گرنگتر لی كر، کو پیشاندانەكا ئێكسەر ژ بەرهەم و تەکنەلۆجیەکا داهێنەرانە بۆ ئامادەبووان کر کو ئارمانجا وانا زێدەکرنا بەرهەمئینانا چاندنێ و خۆڕاگرییە. سەرەڕای هندێ، پێشکێشکرنا دوو ڤیدیۆیێت کورت ڕۆشنایی ئێخستە سەر بەشداریێن ب بوها یێن وەزارەتا چاندنێ و ژێدەرێن ئاڤێ ل هەرێما کوردستانێ، وهەروەسا کۆمپانیێن سپۆنسەر، كو جەخت لسەر ڕۆڵێ وان یێ سەرەکی دهاتە كرن ل پاڵنانا داهێنان و گەشەپێدانا کشتوکاڵی د ناوچێ دا.
دگەل گەهشتنا لۆتکێ ب دوماهیا رۆژێ ، لیژنەیەکا تایبەت دەست ب داڕشتنا تێبینیێن دوماهیێ کر کو دێ گەهنە دەستهەڵاتێن پەیوەندیدار و لایەنێن پەیوەندیدار. لیژنەیا بلند کو پێکهاتبوو ژ نوینەرێن تیما ڕێکخەر، سوپاس و پێزانینێن خۆ ئاراستەی هەمی بەشداربوویان کر بۆ بەشدارییا وان د سەرکەفتنا لوتکێ دا. ئێکەمین لوتکا چاندنێ ل زانکۆیا دهۆک لسەر تێبینییەکا گەشبینانە ب دوماهی هات، بەشداربوویان پابەندبوونا خۆ ب هەوڵێن هەفپشک دووپاتکر ب ئارمانجا پەرەپێدانا داهاتیەکێ چاندنێ یێ بەردەوام و ئاڤەدانتر بۆ هەرێما کوردستانێ.
لۆتکە کو ژ هەوڵێن هەڤبەشیێن رێبەرێن كاریگەر و دامودەزگەهێن هەتییە، وێنەکرنا خۆبەخشیا هەرێمێ یە د پێشکەفتنا چاندنێ دا. ل پاشخانا پابەندبوونا جێگیر یا کابینەیا نەهێ یا ئەنجومەنێ وەزیران ب کەرتێ چاندنێ کو ب پشتەڤانییەکا بهێز بۆ جووتیاران و پڕۆژەیێن پێشەنگ تایبەتمەند بوو، لوتکە وەک سەکۆیەکی بۆ هەڵسەنگاندنا ئاستەنگ و نەخشاندنەكا ڕێڕەوەکی بەرەڤ دیمەنەکێ کشتوکاڵیێ خۆڕاگرتر و ئاڤەدانتر.
د لۆتکێ دا ب بەشداریکرنا کۆلێژێن زانستێن ئەندازیاریا چاندنێ و پزیشکی یا ڤێتەرنەری یا زانکۆیا دهۆک، جەخت لسەر ڕۆڵێ سەرەکی یێ زانکۆیێ هاتە كرن وەک کەلەکا داهێنانا کشتوکاڵی و بەڵاڤ کرنا زانیاریان. ب ستافەكی کو پێکهاتییە ژ پسپۆڕان کو هەلگرێن باوەرنامێن پێشکەفتیێن زانکۆیێن نافخۆیی و نێڤدەوڵەتی نە، زانکۆ وەک چرایەکێ جیاوازیا چاندنێ راوەستیایە، و پەرەپێدانا هەڤپشكیا زانستی و پێشەنگكرنا ڤەکۆلینێن گۆرانکارییە دناڤ بازنەیێن چاندنا جیهانێدا.
ئارمانجێن لۆتکێ جەخت لسەر خۆبەخشیێ کر بۆ گفتوگۆیەکا ئاڤاكەر و كارێ هەڤپشک، ب ئامارنجا چارەسەرکرنا ئەو ئاستەنگێن فرەلایەن کو ڕوویبڕووی کەرتێ چاندنێ دبن. ب ڕێکا زنجیرەیەکا روینشتنێن گەنگەشێ کو بابەتێن وان وەک بەرهەمئینانا کشتوکاڵی، وەبەرهێنان، ئێمناهی، بازاڕکرن و ئێکخستنا ڤەکولینا زانستی د جێبەجێكرنا پراکتیکیدا، لۆتکێ ژینگەهەکا گونجای بۆ لێکگۆهارتنا زانینێ و گوتارا بەرەڤ چارەسەریان پەیداکر.
جهێ ئاماژێ یە، لۆتکێ پەیوەندیکرن دگەل لایەنێن پەیوەندیدار ژ پاشخانێ جۆرەوجۆر ئاسانتر كر، ژوانا پسپۆران، زانایان، بەرپرسان، جووتیاران، و وەبەرهێنەران، چ ل کوردستانێ و چ ل دەرڤەی وەڵاتی. لوتکە ب کۆمکرنا هندەک ژ راوبۆچوونێن جۆراوجۆر، هەوڵدا ستراتیژییەتا کرداری دابڕێژیت بو بهێزکرنا خۆڕاگری و بەردەوامیا کەرتێ چاندنێ، و دئەنجام دا ژی خۆشگوزەرانی یا ئابووری و خۆشگوزەرانی یا کۆمەڵایەتی بەرەف پێشڤە ببەت.
ژ کارنامەیا لۆتکێ ژی مێڤانداریکرنا پێشانگەها کشتوکاڵی بوو، کو سەکۆیەک بۆ کۆمپانیا دابین دکر بۆ نمایشکرنا بەرهەم و تەکنەلۆجیایەکا داهێنەرانە. ئەڤێ پێشانگەهێ دەرفەتا هاریکاریێ و هەماهەنگییێ بۆ ئامادەبوویان ڕەخساند، ئەڤەژی زەمینەییا هەڤبەشییا داهاتی داڕشت کو ئامادەنە بەشداریێ بکەن د پێشکەفتنا کەرتی دا.
ل دوماهیێ، ئێکەمین لۆتکا چاندنێ ل زانکۆیا دهۆک وەک بڕگەیەکێ بەرچاڤ ل ڕێڕەوێ چاندنا هەرێمێدا راوەستیایە. ب پابەندبوونەکا ب کۆمەڵ ب گەشەپێدانا بەردەوام و داهێنانێ، لایەنێن پەیوەندیدار ب هاندان و ئیلهام، ئامادەنە بو کاریگەریکرنا گۆڕانکاریا ئەرێنی و دەستپێکردنا سەردەمەکێ نوی یێ خۆشگوزەرانییا چاندنێ ل هەرێما کوردستانێ و دەرڤەی وڵاتی.
راگەهاندنا زانكۆیا دهۆك، ١٨ی نیسانێ، ٢٠٢٤
عیسمەت خابور
وەرگێران: مێڤان محەمەد سالح
فۆتۆ: محەمەد عەبولکەریم، عەلی بانکی، هەرمان جانگیر