مامۆستا و فه‌رمانبه‌رێن زانكۆیا دهۆك...
ل رێکەڤتی ٨\٨\٢٠٢٢ ساله‌ك بۆری ل سه‌ر ده‌ستبكاربوونا من وه‌ك سه‌رۆكێ زانكۆیا دهۆك. هه‌ر ل ده‌ستپێكا كارێ خۆ، مه بزاڤ كرینه كو دیدا خۆ بۆ رێڤه‌برنا زانكۆیێ و هه‌روه‌سا رۆلێ زانكۆیێ د ناڤ جڤاكی دا بده‌ینه دیاركرن، و سیاسه‌ت و پلانێن سه‌رۆكاتیا زانكۆیێ بۆ پێشڤه‌برنا زانكۆیێ بده‌ینه نیاسین. ئه‌ڤ چه‌نده ژی هاته ئه‌نجامدان ب رێكا چه‌ندین سه‌ره‌دانێن مه‌یدانی و ب ده‌هان كۆمبوون و دیدارێن راسته‌وخۆ دگه‌ل نوینه‌رێن مامۆستایان و سه‌رۆك پشک و مامۆستا و رێڤه‌به‌رێن رێڤەبەریێن زانكۆیێ هاتینە ئەنجامدان، زێدهباری دیدارێن دگه‌ل راگه‌هاندنێ. ئه‌ڤ پێنگاڤه زۆر هاریكار بوون بۆ گه‌هاندنا په‌یاما سه‌رۆكاتیا زانكۆیێ.
د سالا بۆری دا، كارێن رژد و به‌رده‌وام هاتینه كرن بۆ ئه‌نجامدانا گۆرانكاریێن پێتڤی د ناڤ زانكۆیێ دا، و چه‌ندین بڕیارێن ستراتیجی هاتینه دان بۆ بلندكرنا ئاستێ خزمه‌تگوزاری و ئاستێ خواندن و فێربوونێ ل زانكۆیێ. هه‌می بڕیارێن زانكۆیێ ل سه‌ر بنهمایێن ڤەکۆلین و گه‌نگه‌شێن رژد ل جڤاتا زانكۆیێ هاتینه دان، و ژ وان بڕایارێن د سالا بۆری دا هاتینە دان ئه‌ڤێن ل خوارێ بووینه:
- راوه‌ستاندنا خواندنا ئێڤاران و زێده‌كرنا ڕێژا قوتابیێن خواندنا سپێده‌یان ب رێژەیا (40%) كو دەلیڤە بۆ قوتابیێن نوی هاتیه ره‌خساندن ب تێكرایی (معدل)ێ خۆ بهێته وه‌رگرتن، ئه‌ڤه ژی دادپه‌روه‌ریه‌كا به‌رچاڤ بوو د وه‌رگرتنا قوتابیێن زانكۆیا دهۆك دا. پشتی سه‌ركه‌ڤتنا ڤێ ئه‌زموونێ، زۆربه‌ی زانكۆیێن كوردستانێ بڕیار دایه كو ئه‌و ژی د سالا نوی دا په‌یره‌و بكه‌ن.
- پێدانا لارینه‌بوونێ بۆ مامۆستایێن زانكۆیێ كو د حه‌فتیێ دا رۆژه‌كێ ل زانكۆ و په‌یمانگه‌هێن نه‌حكۆمی كار بكه‌ن.
- پەیداکرنا ئاسانکاریان د دەمژمێرێن ده‌واما مامۆستایان دا.
- بۆ رێكخستنا شێوازێ خواندنێ و بلندكرنا ئاستێ فێربوونێ، بڕیارا په‌یره‌وكرنا پرۆسێسا بۆلۆنیا ل هه‌می پشکێن زانستی هاته دان. بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ و راهێنانا مامۆستایان ژ لایێ كارگێری ڤه، پشکەک و چه‌ندین هۆبه هاتینه ڤه‌كرن.
- (10%)ێ ژ داهاتێ هه‌ر كولیژه‌كێ بۆ كولیژا په‌یوه‌ندیدار هاته ته‌رخانكرن.
- ڤەگەراندنا مامۆستایان بۆ كولیژ و پشکێن په‌یوه‌ندیدار.
- رێكخستنا كارێن كارگێری و دارایی یێن په‌یمانگه‌ها چاره‌سه‌ریا ده‌روونی ل زانكۆیێ.
- گرنگیدان ب دابینکرنا پێدڤیێن کولیژ و سەنتەرێن زانستی ژ کۆمپیوتەر وکەرەستێن لابۆران.
كاركرن لدویڤ بو‌هایێن وه‌ك یه‌كسانی، زەلالی، دەستپاکیا ئه‌كادیمی و به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی بنهمایێن سەرەدەری و هاڤێتنا هه‌ر پێنگاڤه‌كێ بووینه د كارێ رۆژانه و بڕیارێن مه دا. مه خۆ ل هه‌می ئاریشێن زانكۆیێ كریه خودان و رۆژانه مە دویڤچوون و پێرابوون بۆ هه‌می گازنده و ئاریشێن زانكۆیێ ئەنجامداینە. بۆ ڤێ چه‌ندێ ژی دوو پۆرتال ل ویبسایتێ زانكۆیێ هاتینه ڤه‌كرن داكو داخوازی و گازنده و پێشنیار بگه‌هنه سه‌رۆك و ئه‌ندامێن جڤاتا زانكۆیێ، و سه‌دەها كه‌سان مفا ژێ وه‌رگرتیه. گرنگیدان ب خۆشتركرنا ژینگه‌ها خواندنێ، په‌رتووكخانا ناڤه‌ندی و ئاستێ خزمه‌تگوزاریێ، گرنگیه‌كا تایبه‌ت هه‌بوویه د كارێ مه دا، و ب باوه‌رم د سالا نوی یا ئه‌كادیمی دا هنده‌ك ژ ئه‌نجامێن كارێ مه دیار ببن.
ل رۆژا ده‌ستبكاربوونا من وه‌ك سه‌رۆكێ زانكۆیێ، ژ ئه‌نجامێن بارێ خرابێ دارایی، زانكۆیا دهۆك ب گوژمێ 2,700,000 (دوو ملیار و حه‌فت سه‌د ملیۆن) دیناران قه‌رزارێ مامۆستا و زۆر لایه‌نێن دی بوویە، لێ پشتی ساله‌كێ ئه‌ڤ هه‌می قه‌رزه هەمی هاتینه دان. ژ لایه‌كێ دی ڤه، داهاتێ هه‌یڤانه یێ زانكۆیێ ب رۆنی ل جڤاتا زانكۆیێ گه‌نگه‌شه لسه‌ر هاتیه كرن، و لدویڤ پێدڤیێن زانكۆیێ بڕیار ل سه‌ر خه‌رجكرنێ هاتیه دان.
سه‌رۆكاتیا زانكۆیێ پلانێن به‌رفره‌هـ هه‌نه بۆ گۆرانكاری و پرۆژێن نوی، و ب پشته‌ڤانیا جڤاتا زانكۆیێ و هه‌وه مامۆستا و فه‌رمانبه‌رێن خۆشتڤی، ب باوه‌رم دێ د شیان دا بیت زانكۆیێ به‌ره‌ڤ ئاسۆیێن باشتر ببه‌ین. ئه‌ز د وێ باوه‌ریێدامه كو زانكۆیا دهۆك خودان سه‌دها كادرێ دلسۆز و خودان شیانه و ته‌نها پێدڤی ب پشته‌ڤانیێنە داكو بشێن ب رۆلێ خۆ راببن. زێدهباری هه‌ولێن زانكۆیێ بۆ زێده‌كرنا داهاتی، سه‌رۆكاتیا زانكۆیێ یا كار دكه‌ت بۆ بده‌ستڤه‌ئینان و ئه‌نجامدانا ژماره‌كا پرۆژان د ناڤ كه‌مپا سه‌ره‌كیا زانكۆیێ دا، و ژ وانا؛ ئاڤاكرنا شوقا بۆ مامۆستا و فه‌رمانبه‌ران، ئاڤاكرنا خه‌سته‌خانه‌كا فێربوونێ، ئاڤاكرنا پشکێن ناڤخۆیی، باشتركرنا ره‌وشا كافێ و خوارنگه‌هێن د ناڤ زانكۆیێ دا و رێكخستنا ره‌وشا هاتنوچوونێ و زێده‌كرنا كه‌سكاتیێ، هنده‌ك ژ پرۆژێن نوكه‌یینه كو ل زانكۆیێ كار ل سه‌ر دهێته كرن.
هەروەسا ئێک ژ کارێن تا راددەکێ باش هاتینە بجهئینان، هاندانا هەمی کولیژ و پشکێن زانستی و سەنتەرێن زانستی و کەلتۆریێن زانکۆیێ بوویە کو پتر نێزیکی جڤاکی ببن و خۆ ل کێشە و ئاریشین جڤاکی بکەنە خودان. دیسان ژی راگەهاندنا زانکۆیێ پتر هاتیە چالاککرن کو بزاڤێن ئەکادیمی و زانستی و کەلتۆری و پەیام و سیاسەت و ستراتیژیێن زانکۆیا دهۆک بگەهینیت.
بێگومان ئه‌ڤ هه‌می كارێن ل سه‌ری ئاماژه پێ هاتیه دان، ب پشته‌ڤانی و كار و خه‌مخۆری و هه‌ولێن ئه‌ندامێن جڤاتا زانكۆیێ و مامۆستا و فه‌رمانبه‌رێن زانكۆیێ بوویه. ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ پڕ ژ دل سوپاسیا تاكتاكێ هه‌وه‌یێن دلسۆز دكه‌م، و ب باوه‌رم ئه‌م پێكڤه دێ شێین پێنگاڤێن مه‌زنتر هاڤێژین بۆ خزمه‌تکرنا زانكۆیێ و كوردستانێ دا. سوپاس بۆ نوێنه‌رێن مامۆستا و ئێكه‌تیا قوتابیان بۆ رۆلێ وان یێ پۆزیتیڤ بۆ گه‌هاندنا داخوازی و ئاریشێن مامۆستا و قوتابیان و هه‌روه‌سا گه‌هاندنا په‌یاما سه‌رۆكایه‌تیا زانكۆیێ. ل سالا بۆری مە ب هه‌می هێز و شیانێن خۆ كار كریه بۆ خزمه‌تکرنا زانكۆیێ، لێ بێی پشته‌ڤانیا لایه‌نێن سیاسی و ئه‌منی ئه‌ڤ كاره مەحال بوو. سوپاس بۆ پشته‌ڤانی و هه‌لویستێ وان یێ جوامێرانه د هه‌می کاودانان دا.
ل دویماهیێ، جاره‌كا دی سوپاس بۆ خزمه‌تا هه‌وه بۆ زانكۆیێ و داخوازا له‌شساخی و سه‌ركه‌ڤتنێ بو هنگۆ دكه‌م.
پ.هـ.د. داود سلێمان ئه‌تروشی
سه‌رۆكێ زانكۆیا دهۆك
٨\٨\٢٠٢٢